Πόσες φορές έχουμε κληθεί να ανταποκριθούμε στην τέχνη των παιδιών, χωρίς να είμαστε και πολύ σίγουροι πώς να αντιδράσουμε; Πώς πρέπει λοιπόν να απαντάμε όταν μας ρωτάνε για τα δημιουργήματά τους;
Πόσο χρήσιμη για την ψυχική υγεία μπορεί να αποδειχθεί η τέχνη… Και πόσο κρίμα που από νωρίς αρχίζει και μπλοκάρεται η φυσική μας τάση προς αυτήν. Ώστε να καταλήγουμε να πιστεύουμε πως δεν είμαστε δημιουργικές/οι, με ό,τι επιπτώσεις έχει αυτό μετά στη ζωή μας…
Και όμως, όλα τα παιδιά, όταν πρωτοπροσεγγίζουν τα καλλιτεχνικά υλικά, το κάνουν με την πιο αγνή, ανέμελη, παιχνιδιάρικη διάθεση. Με αυτοπεποίθηση και ορμή. Και αυτό έχει τόσα να τους προσφέρει, σε κάθε πεδίο της ανάπτυξής τους! Το κατά πόσο όμως θα συνεχίσουν τις καλλιτεχνικές τους αναζητήσεις με αυτό τον ανέμελο τρόπο, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δικές μας αντιδράσεις απέναντι σε αυτές.
Αν ενοχλούμαστε από την ακαταστασία που προκαλούν αυτά τα παιχνίδια, αναμενόμενο είναι σε βάθος χρόνου να αρχίσουν να τα μειώνουν. Ή να τα απορρίπτουν εντελώς. Ή αν αντιδράμε στα αποτελέσματα των πράξεων τους με μια στεγνή επιβράβευση, συχνά κενή νοήματος για το παιδί, όπως «Μπράβο, τι ωραία ζωγραφιά», αναμενόμενο είναι το υπέροχο εσωτερικό τους κίνητρο να αρχίζει να υποχωρεί. Και τη θέση του να παίρνει η ανάγκη τους να παράγουν «έργα» προς επιβράβευση. Η ανάγκη τους να μας ευχαριστούν με την τέχνη τους. Η ανάγκη τους να κερδίσουν μια φιλοφρόνηση από τους ενήλικες.
Αντί λοιπόν για την συνηθισμένη αυτή αντίδρασή, ας δούμε πώς είναι καλύτερο να ανταποκρινόμαστε στις ζωγραφιές, στα γλυπτά, ή σε οποιαδήποτε δημιουργία, των παιδιών. Ώστε να μην τα πληγώνουμε, αλλά αντίθετα, να ενθαρρύνουμε την προσπάθεια τους!
- Αρχικά, καλό είναι να μην υποθέτουμε τι έχει δημιουργήσει το παιδί. Μπορεί να πέσουμε τελείως έξω και το παιδί να προσβληθεί. Ειδικά στις μικρότερες ηλικίες που τα σχέδια μπορεί να μην είναι ακόμα ευδιάκριτα. Μπορούμε να ρωτάμε «Μου μοιάζει με ζωάκι, τι ακριβώς είναι;». Ή «Θέλεις να μου πεις περισσότερα πράγματα για τη ζωγραφιά σου;».
- Μπορούμε έπειτα να παρατηρήσουμε και να σχολιάσουμε τις λεπτομέρειες. Να συζητήσουμε σχετικά με τις γραμμές, τα χρώματα, τις φόρμες, τις σκιές που βλέπουμε στο έργο. Όπως, για παράδειγμα, «Παρατηρώ ότι γέμισες τη σελίδα με μπλε χρώμα!» ή «Πω πω, τι πολλές ίσιες γραμμές έκανες!».
- Δεν ασχολούμαστε όμως μόνο με το αποτέλεσμα, δηλαδή με αυτό που βλέπουμε, αλλά δίνουμε επανατροφοδότηση σχετικά με την προσπάθεια. «Είδα ότι προσπάθησες πολύ για να φτιάξεις αυτό το σχήμα!», «Ήσουν συγκεντρωμένη για πολύ ώρα!».
Καλό είναι επίσης:
- Να μην κρίνουμε το έργο ούτε θετικά, ούτε φυσικά αρνητικά. (Δεν λέμε π.χ. μου αρέσει πολύ, είναι πολύ όμορφο, θα το προτιμούσα αλλιώς…) Ακόμα κι όταν το παιδί ευθέως μας ρωτάει, «Σου αρέσει; Είναι ωραίο;» φροντίζουμε να απαντήσουμε με τρόπο μη κριτικό. Μπορούμε αντί να πούμε «Μπράβο», «Τι ωραίο», να μοιραστούμε με το παιδί κάτι που έχει σημασία για εμάς προσωπικά. Για παράδεγιμα, «Ο ήλιος αυτός μου θυμίζει το χθεσινό ηλιοβασίλεμα…», «Μακάρι να ταξίδευα με αυτό το καράβι!».
- Χρησιμοποιούμε φράσεις όπως «Παρατήρησα…, Πρόσεξα, Βλέπω πως…, Νιώθω ότι…», κ.λπ. Δηλαδή φράσεις που δείχνουν το ενδιαφέρον μας και δίνουν ώθηση στη συζήτηση γύρω από το έργο, αλλά δεν υποδηλώνουν κάποια κρίση.
- Μπορούμε να ενθαρρύνουμε τη συνέχιση του έργου με ερωτήσεις, όπως «Τι να κρύβει μέσα του αυτό το πλοίο άραγε;». «Πολύ μεγάλο σχολείο φαίνεται, λες να υπάρχουν και άλλα παιδάκια τριγύρω;».
- Τέλος, αν δεν είμαστε σίγουρες/οι τι να πούμε, μπορούμε να επικοινωνήσουμε μη λεκτικά. Με μια αγκαλιά, ένα χαμόγελο!
Και φυσικά, πάντα να θυμόμαστε πως ποτέ, ποτέ, μα ποτέ δεν πρέπει να συγκρίνουμε τα έργα των παιδιών μεταξύ τους. Μέσω της τέχνης, τα παιδιά εξερευνούν και εκφράζουν τόσο τον κόσμο γύρω τους, όσο και την μοναδικότητά τους. Και αυτήν οφείλουμε να τη γιορτάζουμε κάθε μέρα!
Μπορεί να σας ενδιαφέρει επίσης το άρθρο:
Δολοφόνοι της Δημιουργικότητας των Παιδιών | Πώς να τους αποφύγουμε